Postępowanie z ranami i odczynami popromiennymi

Skórne odczyny popromienne są najczęstszym skutkiem ubocznym radioterapii. Są wyzwaniem zarówno dla personelu medycznego jak i dla pacjentów. Pomimo rozwoju nauki, prawie 90% chorych napromienianych uskarża się na pojawienie się odczynów zmniejszających ich komfort życia. Badania, które przeprowadzono na podstawie zebranych historii osób u których wystąpiły takie odczyny po radioterapii dowodzą, iż produkty Mölnlycke znajdują swoje zastosowanie w tego typu przypadkach pojawiających się problemów skórnych.

Odczyny popromienne – prewencja i terapia

Odczyn popromienny pojawia się w czasie kilkunastu dni od rozpoczęcia terapii jako rumień, któremu towarzyszyć może ocieplenie i wrażliwość skóry. Jest to efekt wyrzutu cytokin, uszkodzenia komórek warstwy podstawnej naskórka oraz gruczołów potowych i łojowych. Podawanie kolejnych dawek napromieniania zmniejsza możliwość regeneracji i gojenia się tkanek, czego skutkiem może być uszkodzenie włókien sprężystych w skórze właściwej.

W trakcie kolejnych tygodni radioterapii, obserwuje się utratę ciągłości naskórka i suche złuszczanie naskórka. Obecny świąd skóry. Ok. 4-5 tygodnia terapii ma miejsce zniszczenie warstwy komórek macierzystych. Pojawia się złuszczanie wilgotne, któremu towarzyszy surowiczy wysięk i odsłonięcie warstwy skóry właściwej. Często obserwuje się nadkażenia, zwiększające dolegliwości bólowe. W odczynach wyższych stopni występuje także obrzęk, pęcherze, krwawienie, ból i długotrwałe owrzodzenia. W skrajnych przypadkach, przy braku leczenia i pielęgnacji, prowadzić one mogą do owrzodzeń i martwicy, a nawet zmian nowotworowych

Odczyny popromienne - podział i rodzaje

Odczyny popromienne możemy podzielić według:
• Czasu pojawienia się; na odczyny wczesne (do 6 miesięcy) i późne (po 6 miesiącach, do kilku lat)
• Lokalizacji; miejscowe lub ogólne (np. nudności i gorączka)
• Nasilenia np. wg skali RTOG, RISRAS lub skali dla odczynów poźnych LENT-SOMA

Odczyny wczesne to  np. rumień, złuszczanie suchej i mokrej skóry, które cechuje:
• Zazwyczaj ustępują pod warunkiem odpowiedniej terapii
• Ich postępowanie wynika z nienadążania odbudowy napromienianych warstw skóry
• Często towarzyszy im ucieplenie skóry
• Mogą się przekształcić w owrzodzenia
• Można im zapobiec dzięki odpowiedniej prewencji i pielęgnacji skóry

Odczyny późne to np. atrofia, włóknienie, teleangiektazje które powstają na skutek: 
• spadku populacji fibroblastów
• resorpcji włókien kolagenowych
• syntezy zwiększonych ilości kolagenu o nieregularnym układzie włókien
• uszkodzenia śródbłonka naczyń
• zaniku gruczołów łojowych, gruczołów potowych i mieszków włosowych powodując napięcie i suchość skóry
• hiperpigmentacji związanej ze stymulacją melanocytów przez promieniowanie

Higiena i pielęgnacja od 1 dnia radioterapii

1. Kąpiele w postaci prysznica z niskim ciśnieniem z wykorzystaniem emolientów do mycia np. Epaderm^® Maść
2. Nie jest zalecana kąpiel w wannie, sauna, dodatki w postaci płynu do kąpieli, soli; stosowanie mydła
3. Należy stosować ręczniki jednorazowe z miękkiego papieru, wycierać ciało dotykając, a nie trąc skóry
4. Nawilżanie skóry jest wskazane poprzez natłuszczenie najlepiej wyrobami medycznymi bez substancji zapachowych parabenów, dodatków w postaci drażniących substancji. Zalecane są wyroby medyczne stosowane przez pacjentów z AZS (atopowym zapaleniem skóry) np. Epaderm^® Cream
5. Maści, balsamy, kremy nie powinny być wcierane, lecz aplikowane poprzez delikatny dotyk
6. W przypadku naświetlania części ciała powyżej torsu, należy unikać makijażu, golenia zarostu (jeśli to konieczne golenie na sucho maszynką elektryczną)
7. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku stosowania perfum, dezodorantów (niezalecane przy naświetlaniu torsu, głowy, dołów pachowywch)
8. Należy unikać substancji z alkoholem
9. Każda substancja musi zostać usunięta przed sesją napromieniania (uwaga: waciki, chusteczki do demakijażu mogą podrażniać i uszkadzać skórę)
10. Zakazane są kąpiele słoneczne minimum rok po zakończeniu terapii; później stosowanie filtrów minimum SPF 30
11. Zalecane jest noszenie bawełnianej przewiewnej odzieży, bez ściągaczy, przeszyć
12. Okolice fałdów skórnych powinny być szczególnie nadzorowane; należy często rozdzielać te obszary skóry

Produkty Mölnlycke skuteczne w leczeniu ran popromiennych

Według badań przeprowadzonych na konkretniej grupie pacjentów u których wystąpiły odczyny popromienne dowodzą, iż produkty Mölnlycke są skuteczne w walce z ich leczeniem.